Het NJCM is in 1974 opgericht als de Nederlandse sectie van de International Commission of Jurists (ICJ). Het NJCM zet zich in voor de bescherming van mensenrechten in Nederland en het Nederlandse buitenlandse beleid. Hiertoe volgen deskundige en betrokken (onbezoldigde) vrijwilligers met een kritisch oog de maatschappelijke en politieke ontwikkelingen die de mensenrechten in Nederland raken. Het NJCM oefent haar invloed met name uit door het uitbrengen van commentaren op wetsvoorstellen en overheidsbeleid, het schrijven en coördineren van schaduwrapportages en het lobbyen bij politici, journalisten, beleidsmakers en maatschappelijk organisaties op nationaal en internationaal niveau. Tevens draagt het NJCM bij aan een bredere en diepere kennis van de mensenrechten door middel van het Nederlands Tijdschrift voor de Mensenrechten, het NTM/NJCM-Bulletin, en het organiseren van seminars. Voorts is het NJCM vertegenwoordigd in diverse fora die zich begeven op het terrein van de mensenrechten. Dit zijn onder meer de Commissie Meijers, het Breed Mensenrechten Overleg (BMO), het Breed Mensenrechten Overleg Nederland (BMO NL) en het Platform Mensenrechteneducatie (PMRE). Het NJCM wordt ondersteund door een professioneel secretariaat.